مقالات مشاوره و راهنمایی

^{تفاوت استرس با اضطراب}

^{خانم : زیبا نازار زاده فوق لیسانس روانشناسی عمومی از لرستان}

^{استرس واكنش جسماني ، رواني و عاطفي در برابر يك محرك بيروني است كه مي تواند موجب سازگاري فرد با تغييرات شود. سطوح مختلفی دارد شامل:}

^{استرس كم (مثبت) : فشار رواني كم در سازگاري ما نقش موثري دارد. مثلاً استرس دانش آموزي را كه امتحان دارد وا مي دارد كه در اتاق را ببندد و خود را از بازي و تفريح منع كند تا بتواند درس بخواند.}

^{استرس كم در وجود افراد به انگيزه و ميلي مثبت براي پيشرفت تبديل مي شود.}

^{استرس زياد (منفي) :}

^{وقتي فشار رواني شديد، مداوم و طولاني باشد موجب بروز بيماري مي گردد.}

^{در استرس زياد بدن سه مرحله را پشت سر مي گذارد.}

^{1 – مرحله هشدار‌:}

^{زماني است كه بدن ما در براي يك محرك بيروني كه تاكنون با آن مواجه نشده، قرار مي گيرد.}

^{2 – مرحله مقاومت :}

^{بدن ما با محرك يا وضعيت جديد هماهنگ مي شود.}

^{3 – مرحله فرسودگي (خستگي) :‌}

^{انسان در مقابله استرس هاي طولاني، دچار فرسودگي و خستگي مفرط مي شود، چرا كه توانايي بدن محدود است. اين خستگي گاه ممكن است به افسردگي و بيماريهاي مختلف روحي رواني و يا حتي مرگ فرد منجر شود.}

 

 

^{نشانه هاي استرس :}

^{استرس مي تواند بعضي از نشانه هاي زير را بوجود آورد، شدت و نوع علايم آن در افراد متفاوت است.}

^{نشانه هاي جسمي :}

^{- گرفتگي يا انقباض ( گلو – سينه – شكم ...)}

^{- احساس درد (در ناحيه سر – گردن – كمر)}

^{- تپش قلب}

^{- پرش هاي عضلاني (تيك)}

^{- خستگي و احساس كوفتگي}

^{- دل درد و در اصطلاح فروريختن چيزي در دل}

^{- تعريف بدن خصوصاً در كف دست ها}

^{- اسهال}

^{- مشكلات خواب}

^{- ناراحتي معده و گوارش}

^{- خشكي دهان}

^{- بي حوصلگي - خلق ناپايدار}

^{- ترس هاي مرضي بي مورد}

^{- زود رنجي}

^{- داشتن دلشوره بي دليل - بيقراري}

^{نشانه هاي رفتاري :}

^{- پرخاشگري – نداشتن تمركز}

^{- جويدن ناخن، مكيدن انگشت}

^{- بازي با موي سر يا كندن پوست لب (لب گزيدن)}

^{- دندان قروچه ( ساييدن دندانها به هم)}

^{- بي توجهي به وضع ظاهر}

^{- پرخوري يا كم خوري – پرخوابي يا كم خوابي}

^{نشانه هاي فكري :}

^{- گيجي و شلوغي ذهن – اشتباهات مكرر}

^{- كم دقتي – بهانه جويي}

^{- ناتواني در به خاطر آوردن حوادث – ضعف در تصميم گيري}

 

^{اضطراب شامل احساس عدم اطمینان، درماندگى و برانگیختگى فیزیولوژیکى است. به‌طور کلى اضطراب یک احساس منتشر، بسیار ناخوشایند و اغلب مبهم دلواپسى است که با یک یا چند حس جسمى مانند احساس خالى شدن سر دل، تنگى قفسه سینه، طپش قلب، تعریق، سردرد و غیره همراه است.}

^{بررسیها نشان می‌دهد که اضطراب در مردها، طبقات اقتصادى مرفه و جوانان کمتر است و در زنان، افراد کم‌درآمد و سالمندان بیشتر شایع می‌باشد}

^{در روان شناسی، اضطراب مرحله ی پيشرفته تر استرس مزمن است، که هنگامی به صورت يک مشکل بهداشت روانی در می آيد که برای فرد يا اطرافيانش رنج و ناراحتی به وجود آورد يا مانع رسيدن او به اهدافش شود و يا در انجام کار های روزانه و عادی او اختلال ايجاد کند.}

^{منابعي كه براي برآوردن آنها داريم . در حقيقت استرس يك واقعه است. اين پاسخ غير ارادي به خطر ، از اولين روزهاي زندگي در ما به وجود مي آيد. وقتي ما از استرس حرف مي زنيم ، آنچه معمولاً شرح مي دهيم يك سري نشانه ها هستند كه ممكن است از فردي به فرد ديگر متفاوت باشند. بيماري هاي قلبي ، زخم هاي گوارشي ، احساس فرسودگي و خستگي مداوم ، از دست دادن حافظه ، گرفتگي عضلات گردن ، افسردگي و سردرد، تعدادي از نشانه هاي عمومي استرس هستند. استرس مزمن در بسياري از افراد سبب چاقي مي شود كه همين امر به نوبه خود از طول عمر مي كاهد. حتي بيماري هاي خطرناكي مانند سرطان با استرس در ارتباط هستند .}

^{تحقيقات نشان داده است كه بدن زنان و مردان به گونه ي متفاوتي به تنش هاي رواني پاسخ مي دهد. همچنين مدارك غير قابل انكاري درباره چگونگي اثر آن بر رشد و تكامل كودكان از نخستين هفته هاي زندگي ارائه شده است . واكنش استرس در برابر خطر ، در دو مرحله مجزا عمل مي كند. در مرحله ي نخست ، مغز احساس خطر را دريافت مي كند و با ارسال پيام به مركز غدد فوق كليوي ، سبب ترشح آدرنالين مي شود. آدرنالين به خون مي ريزد، تنفس كوتاه مي شود، ماهيچه ها سفت مي شوند و بدن براي عمل آماده مي گردد. مرحله دوم واكنش استرس ، طي 5 تا 10 دقيقه بعد اتفاق مي افتد. به نظر مي رسد محور هيپوتالاموس- هيپوفيز- قشر غدد فوق كليه رابطه ي نزديكتري با استرس هاي هيجاني و فكري داشته باشد.}

^{استرس به گونه شگفت آوري مي تواند شكل بدن ما را عوض كند. واكنش استرس بلافاصله ذخاير چربي بدن را براي توليد انرژي و متابوليسم در عضلات به حركت در مي آورد . با اطمينان مي توان گفت كه سلول هاي چربي شكم به اين هورمون حساس اند و افرادي كه مقادير زياد اين هورمون ها را دارند، مستعد تجمع چربي در ناحيه مياني بدن هستند، حتي اگر ساير نواحي بدن لاغر باشند. پاسخ به استرس در زنان و مردان اختلافات فاحشي دارد. فشار خون زنان در اين شرايط كمتر از مردان افزايش مي يابد ، هر چند پس از يائسگي يا برداشتن رحم اين تفاوت كمتر خواهد شد. اين امر مطرح كننده ي اثر حمايتي ناشي از استروژن است. اما واكنش زنان نسبت به استرس زاهاي بيروني ، طيف وسيعتري را نشان مي دهد. به عبارت ديگر ، زنان بيشتر تنش هاي خارجي را احساس مي كنند واين به دليل طرز نگاه خاص آنان به جنبه هاي مختلف زندگي است. در حقيقت مردان در يك زمان تنها مراقب يك چيز هستند، اما زنان مراقب همه جا هستند. به نظر مي رسد جدا از جنسيت ، تجارب اوايل دوران كودكي نيز اثر عميقي بر شيوه برخورد با تنش هاي خارجي داشته باشد.}

^{والدين اغلب در مورد منشأ استرس در زندگي كودكان خود دچار اشتباه مي شوند. آنها تصور مي كنند كه اطفال ، بيشتر از كارهاي دوستان خود ناراحت مي شوند. اما حقيقت چيز ديگري است. بزرگترين مسائلي كه فكر آنها را ناراحت مي كند، بيمار شدن ، دعوا و اختلافات خانوادگي ، و طلاق والدين است. كودكاني كه زندگي سالمي دارند و به خانواده هايشان عشق مي ورزند، ياد مي گيرند كه چگونه واكنش استرس را تعديل كنند.}

^{توماس هلمز در پژوهش هاي خود به اين نتيجه رسيد كه تنها عامل مشترك در ايجاد هر نوع استرس ، لزوم و اجبار در ايجاد تغيير و تحول مهم در روند زندگي معمولي فرد است. اين پژوهشگر مشاهده نمود كه در بيماران مبتلا به سل ، شروع بيماري غالباً متعاقب يك سلسله اتفاقات و حوادث و بحران هاي مخرب مانند مرگ و مير در خانواده ، از دست دادن شغل يا تغيير آن ، ازدواج ، طلاق و مانند آن بوده است. البته بايد متذكر شد كه استرس علت ايجاد سل نيست ، ليكن اضطراب‌ عبارت‌ است‌ از یک‌ احساس‌ ناراحت‌کننده‌ و مبهم‌ ترس‌ ، وحشت ‌، یا خطر با منشای‌ ناشناخته‌ که‌ بر فرد مستولی‌ می‌گردد. برای‌ بعضی‌ از افراد این‌ حالت‌ ممکن‌ است‌ ناگهانی‌ روی‌ دهد و بر طرف‌ شود، اما برای‌ بعضی‌ دیگر این‌ حالت‌ به‌ صورت‌ مزمن‌ در می‌آید. اضطراب‌ از نظر علمی‌ چندین‌ نوع‌ دارد: اضطراب‌ حاد ناشی‌ از موقعیتی‌ خاص ‌، اختلال‌ در تطابق‌ یافتن‌ با شرایط‌ تازه ‌، اختلال‌ اضطرابی‌ عمومی‌ شده ‌، اختلال‌ هراس ‌، اختلال‌ تنش‌زای‌ پس‌ از حادثه ‌، ترس‌ مرض‌گونه‌ و اختلال‌ وسواسی‌ ـ جبری‌.}

^{علایم‌ شایع‌ بیماری}

^{احساس‌ اینکه‌ یک‌ اتفاق‌ نامطلوب‌ یا زیانبار به‌ زودی‌ رخ‌ خواهد داد،}

^{خشک‌ شدن‌ دهان ‌، مشکل‌ در بلع ‌، یا خشونت‌ صدا ، تند شدن‌ تنفس‌ و ضربان‌ قلب ‌، تپش‌ قلب‌ ،}

^{حالت‌ لرزش‌ یا پرش‌ عضلات‌ ، ناتوانی‌ جنسی‌ ، انقباض‌ عضلات‌ ،}

^{سردرد ، کمردرد ، عرق‌ کردن‌ ، تهوع ‌، اسهال ‌، کاهش‌ وزن‌ ،}

^{خواب‌آلودگی‌ ، مشکل‌ در تمرکز ، منگی‌ یا غش‌ ، تحریک‌پذیری‌ ، خستگی‌ ، کابوس‌ ، مشکل‌ در حافظه.‌}

^{بروز اختلال‌ در روابط‌ اجتماعی‌ و شغلی‌ ، افزایش‌ ناگهانی‌ میزان‌ اضطراب‌ ممکن‌ است‌ موجب‌ بروز حمله‌ هراس‌ و فرار از موقعیت‌ شود، وابستگی‌ به‌ داروها و نامنظمی‌ ضربان‌ قلب‌ از دیگر علائم این بیماری هستند.}

 

^{علل‌ بروز اضطراب}

^{فعال‌ شدن‌ مکانیسم‌های‌ دفاعی‌ بدن‌ برای‌ مبارزه‌ یا فرار ترشح‌ آدرنالین‌ از غدد فوق‌کلیوی‌ افزایش‌ می‌یابد، و موادی‌ که‌ از تجزیه‌ آدرنالین‌ در بدن‌ جمع‌ می‌شوند (کاتکول‌ آمین‌ها) نهایتاً بخشهای‌ مختلف‌ بدن‌ را تحت ‌تأثیر قرار می‌دهند. تلاش‌ برای‌ پرهیز از اضطراب‌ خود موجب‌ اضطراب‌ بیشتر می‌شود. استرس‌ با هر منشاء (مثلاً مشکلات‌ اجتماعی‌ یا مالی‌) ، سابقه‌ خانوادگی‌ اضطراب‌ ، خستگی‌ یا کار زیاد ، وقوع‌ مجدد موقعیتهایی‌ که‌ قبلاً استرس‌زا بوده‌اند یا طی‌ آنها به‌ فرد آسیب‌ رسیده‌ است‌، بیماری‌ جسمانی ، تکامل ‌طلبی‌ غیرمنطقی‌ ، ترک‌ اعتیاد و ... خطر بروز اضطراب را تسریع می‌کند.}

 

^{راههای پیشگیری‌}

^{از روشهای‌ کسب‌ آرامش‌ یا مراقبه‌ برای‌ کاهش‌ استرس‌ بهره‌ بگیرید.}

^{به‌ فکر تغییر شیوه‌ زندگی‌ خود باشید تا استرس‌ کاهش‌ یابد.}

^{استرس و اضطراب ایجاد شده را مدیریت کنید (مدیریت استرس).}

^{از تفکرات بی‌ جا و بیش از حد دوری کنید.}

^{سعی کنید در اجتماعات حضور بیشتری یابید.}

^{سعی کنید زیادی با خودتان خلوت نکنید و خود را از تنهایی دور کنید (رهایی از احساس تنهایی).}

^{درمان‌}

^{اضطراب‌ عمومی‌ شده‌ را می‌توان‌ با درمان‌ کنترل‌ کرد. غلبه‌ کردن‌ بر اضطراب‌ اغلب‌ موجبات‌ زندگی‌ بهتر و رضایت‌ بخش‌تری‌ را فراهم‌ می‌آورد.}

 

 

^{روان درمانی}

^{وقتی احساس کردید که دارای اضطراب هستید، بهتر است‌ تحت‌ بررسی‌ و درمان‌ از نظر موارد خاص‌ تهدیدکننده‌ یا منشاء استرس‌ که‌ در ناخودآگاه‌ شما است‌ ولی‌ وجود دارد، قرار بگیرید.}

^{به‌ فراگیری‌ روشهای‌ کاهش‌ انقباض‌ ناخودآگاه‌ عضلانی‌ مثل‌ بازخورد زیستی‌ و روشهای‌ کسب‌ آرامش‌ بپردازید.}

^{فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری : فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری خود را حفظ‌ کنید. فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری به کاهش‌ اضطراب‌ کمک‌ می‌کند.}

^{دارو درمانی}

^{امکان‌ دارد داروهای‌ ضداضطراب‌ مثل‌ بنزودیازپین‌ها برای‌ مدتی‌ کوتاه‌ تجویز شوند.}

^{امکان‌ دارد از داروهای‌ ضدافسردگی‌ برای‌ اختلال‌ هراس‌ استفاده‌ شود.}

^{از کافئین‌ و سایر مواد تحریک‌کننده ‌، و نیز الکل‌ استفاده نکنید.}

^{در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود}

 

^{مریم شفیعی سروستانی  روانشناسی بالینی از فارس}

^{وقت شما هم بخیر. اول اینکه در زمینه تحقیقتون باید سراغ کتابای آسیب شناسی قسمت اختلالات اضطرابی و کتابای بهداشت روانی برید مخصوصا کتابای بهداشت روانی. در کل اضطراب یه حالت فراگیر هست. فردی که ما اونو به عنوان یه شخص مضطرب می شناسیم کسی هست که اکثر اوقات دچار یه حالاتی از دلشوره و تردید و تنش هست. منظورم از اکثر اوقات اینه که فرد برای انجام کاراش و توی زندگیش همیشه این حالتهارو داره و خودشم نمیدونه که واقعا چرا اینجوری هست. ولی استرس یه حالت متفاوت از اضطراب هست. استرس به معنای فشار روانی هست و مهم ترین تفاوتش با اضطراب اینه که منبع مشخصی داره یعنی یه اتفاق خاص باید بیافته که در فرد حالت استرس به وجود بیاد و وقتی این منبع برطرف بشه استرس هم از بین میره. فراخوانی استرس یه پاسخهای مشخصی هم داره از جمله: فعال شدن سیستم سمپاتیک، تکرر ادرار، بالا رفتن فشار خون، بالا رفتن ضربان قلب و ...... .}

 

^{خانم لیلا ایر فوق لیسانس روانشناسی تربیتی از سنندج}

^{اضطراب مرحله پیشرفته تری از استرس مزمن است.اضطراب عبارت است از یک احساس منتشر، ناخوشایند و مبهم ترس (هراس) و دلواپسی، با منشاء ناشناخته که به فرد دست می دهد و شامل عدم اطمینان، درماندگی و بر انگیختگی فیزیولوژی است. وقوع مجدد موقعیت هایی که قبلاً استرس زا بوده اند یا طی آن ها به فرد آسیب رسیده است باعث اضطراب در افراد می شود.}

^{همه ی انسان ها در زندگی خود دچار اضطراب می شوند، ولی اضطراب مزمن و شدید غیر عادی و مشکل ساز است. تحقیقات و بررسی ها نشان می دهند که اضطراب در خانم ها، طبقات کم در آمد و افراد میان سال و سال خورده بیش تر دیده می شود.}

^{سمانه رضایی فوق لیسانس  مشاوره از مازندران}

^{استرس یا اضطراب؟}

^{استرس و اضطراب کلماتی هستند که در زندگی روزمره، برای توصیف حالات و احساسات بسیار استفاده می شوند:. به طور مثال، به هنگام سخنرانی در برابر جمع، به هنگام امتحان، به هنگام مشکلات مادی، تاُخیر سر یک قرار، … هنگامی که در شرایطی چون شرایط فوق، در سخنان خود از این دو کلمه استفاده می کنیم، توجه چندانی به تفاوت موجود میان آن دو نداریم.}

^{ولی هنگام سخن گفتن از مشکلات روحی شایع در کودکان و نوجوانان، باید دقیق تر بود و تفاوت میان استرس و اضطراب را به خوبی درک کرد. در روان شناسی، اضطراب مرحله ی پیشرفته تر استرس مزمن است، که هنگامی به صورت یک مشکل بهداشت روانی در می آید که برای فرد یا اطرافیانش رنج و ناراحتی به وجود آورد یا مانع رسیدن او به اهدافش شود و یا در انجام کار های روزانه و عادی او اختلال ایجاد کند. برای درک بهتر ابتدا استرس (تنیدگی)، و سپس اضطراب را مورد بررسی قرار می دهیم.}

^{تنیدگی (استرس)}

^{استرس یا تنیدگی یا فشار عصبی، در روان شناسی به معنی نیرو و فشار است. هر محرکی که در بدن باعث ایجاد واکنش شود، عامل تنیدگی یا استرس زا نامیده می شود. به عبارتی دیگر، هر عاملی که موجب تنش روح و جسم و از دست رفتن تعادل فرد شود، عامل تنیدگی است.}

 

^{تنیدگی واکنش یا واکنش هایی است که در فرد، در اثر حضور عاملی دیگر (عامل تنیدگی) به وجود می آید تا تعادل از دست رفته را باز گرداند، و باعث بسیج شدن قوای فرد برای مقابله با آن عامل و آماده باش موجود زنده می شود.}

^{مراحل تنیدگی}

^{تنیدگی معمولاً دارای سه مرحله است:}

^{۱- واکنش اخطار:}

^{مغز پس از دریافت خبر ناخوشایند (عامل تنیدگی)، آن را ثبت می کند و هیپوتالاموس به تفسیر آن، و سپس به فرستادن اخطار الکتروشیمیایی به غدد هیپوفیز موجود در مرکز جمجه می پردازد.}

^{این غدد شروع به ترشح هورمونی برای تحریک غدد فوق کلیوی می کنند. به این ترتیب، هورمون آدرنالین از غدد فوق کلیوی آزاد شده و در جریان خون می ریزد و پیام را به سایر غدد در سراسر بدن منتقل می کند.}

^{در نتیجه، طحال برای عمل بسیج شده و باعث ورود گلبول های قرمز اضافی در جریان خون می شود. بنابراین، اکسِیژن و غذای اضافی وارد سلول ها می شوند، قدرت لخته ی خون بالا می رود، کبد مواد قندی و ویتامین ها را رها می سازد، ضربان قلب بیشتر می شود و تنفس تغییر می کند.}

^{همچنین، خون از پوست و احشا به ماهیچه ها و مغز جاری شده، باعث سردی دست ها و پاهامی شود، و بدن برای تهاجم یا حمله یا فرار به صورت آماده در می آید.این مرحله ممکن است از چند دقیقه تا ٢۴ ساعت به طول انجامد.}

 

^{۲- مرحله ی مقاومت :}

^{طی این مرحله که ممکن است ازچند ساعت تا چند روز طول بکشد، بدن عملاً برای مبارزه با عامل فشار بسیج است. به همین دلیل به مصرف انرژی فراوان نیازمند است.}

^{بعد از واکنش و دفع یا حل عامل فشار، بدن احساس خستگی می کند. پس از مدتی استراحت، متابولیسم (سوخت و ساز) بدن به حالت عادی بر می گردد. معمولاً دو مرحله ی اول برای بدن مفیدند، چون از طرفی باعث می شوند تا بدن قوای خود را بسیج کند و در آن شرایط واکنش نشان دهد، و از طرفی دیگر، با تحریک غدد و فعال شدن هورمون ها، تعادل هورمون ها و دیگر مواد در خون دوباره بر قرار می شود.}

^{۳- مرحله ی فرسودگی:}

^{در صورتی که شرایط استرس زا بیش از حد طولانی شود، یا به طور مکرر رخ دهد، یا این که سیستم عصبی بدن نتواند به مرحله ی مقاومت خاتمه دهد و بدن مدتی طولانی همچنان بسیج باقی بماند}

^{منابع معرفی شده :}

^{راهنما و درمان مبتلایان به استرس (آشلی و هارت)مترجم:دکتر رضا امینی}

^{2: استرس و افسردگی و ویتامین های روح نویسنده : حمید رضا اشرفی انتشارات پلیکان hamidr _Ashrafi2000}

^{بهداشت روان مهین انصاری فرد}

^{بهداشت روان دکتر جعفر بوالهدی}

^{بهداشت روانی دکتر سعیدشا ملو}

^{بهداشت روانی دکتر حمزه گنجی}

^{اصول بهداشت روانی تالیف دکتر سید ابوالقاسم حسینی}

^{خلاصه روانپزشکی جلد دوم دکتر نصرت اله پورافکاری}

^{خلاصه روانپزشکی کاپلان و سادوک جلد دوم ترجمه ی رضاعی}

^{روانشناسی مرضی دکتر دادستان جلد1 یا 2 قسمت اختلالات اضطرابی}

^{البته من خودم همه این کتابارو مطالعه نکردم ولی فکر می کنم مطالعشون کنید یه چیزی دستگیرتون بشه}