مقالات مشاوره و راهنمایی

^{نگهداري و تعميرات}

^{مانند تمام مفاهيم موجود در علم و تکنولوژي درگاه ورودي به اين حوزه نيز با تعريف نگهداري و تعميرات آغاز مي‏شود و اين به جهت وجود تصورات غلط بسياري است که در اين حوزه مطرح مي‏شود. متاسفانه اين تصورات غلط در ذهن بسياري از مديران و حتي کارشناسان و شاغلان در امر نگهداري و تعميرات نيز وجود دارد. اساسا نگهداري و تعميرات، تنها حوزه نگهداري و تعميرات پيشگيرانه را شامل نمي‏شودٍ، اگر چه اين حوزه يکي ازمهم‌ترين استراتژيهاي نگهداري و تعميرات است.}

 ^{لزوم پياده سازي سيستم‏هاي نگهداري وتعميرات}

^{هزينه‏هاي نگهداري و تعميرات، در مجموع، بخش عمده‏اي از هزينه‏هاي توليد را در بر مي‏گيرد. با توجه}

^{به نوع صنعت مورد بررسي، اين هزينه چيزي حدود ۱۵ تا ۶۰ درصد هزينه محصول توليد شده را در بر}

^{مي‏گيرد. تحقيقات نشان داده‌است که حدود ۳۳ سنت از هر دلار که براي فعاليت‏هاي نگهداري و}

^{تعميرات هزينه مي‏شود، مربوط به فعاليت‏هاي غير ضروري در حوزه نگهداري و تعميرات مي‏باشد اين}

^{در حالي است که صنايع آمريکا سالانه حدود ۲۰۰ بيليون دلار براي نگهداري و تعميرات تجهيزات خود}

^{هزينه مي‏نمايند. اين بدان معني است که مديريت صحيح فرآيند نگهداري و تعميرات، سالانه ۶۰ بيليون دلارصرفه جويي در اين حوزه را به همراه خواهد داشت .}

^{عبارت استراتژي نگهداري و تعميرات معمولاً به عنوان مجموعه خط مشي‏ها و مفاهيم نگهداري و تعميرات تفسير}

^{شده‌است اما از ديدگاه کلان تر اين خط مشي‏هاي نگهداري و تعميرات و مفاهيم، يکي از چند مولفه اصلي استراتژي نگهداري و تعميرات را شکل مي‏دهند. ساير مولفه‏هاي ساختاري در تعريف استراتژي نگهداري و تعميرات عبارت}

^{است از ظرفيت نگهداري و تعميرات، تجهيزات و تسهيلات نگهداري و تعميرات، تکنولوژي نگهداري و تعميرات و يکپارچه سازي افقي}

 

^{استراتژي هاي نگهداري و تعميرات}

 

^{در بخش قبل به تعريف استراتژي نگهداري و تعميرات پرداختيم. بر اين اساس و در نتيجه تغيير و تحول}

^{دراستراتژي هاي کسب و کار و نيز تغيير در پارادايم هاي حاکم در توليد و پاره‌اي عوامل ديگر نظير پيشرفت}

^{جوامع به سمت جامعه اطلاعاتي، استراتژي هاي مختلف نگهداري و تعميرات به وجود آمده اند. برخي از مهم‌ترين}

^{اين استراتژي ها عبارت‌اند از:}

 ^{نگهداري و تعميرات پيشگيرانه PM14))}

^{نگهداري و تعميرات پيشگويانه  (PM15)}

^{نگهداري و تعميرات مبتني بر شرايط(CMB)} 

^{نگهداري و تعميرات مبتني بر قابليت اطمينان ) RCM)}

^{نگهداري و تعميرات ناب Lean maintenance))}

^{نگهداري و تعميرات بهره ور فراگير ) TPM)}

^{نگهداري و تعميرات بهره ور فراگير ناب (Lean TPM )}

^{نگهداري و تعميرات مبتني بر ريسک(RBM)}

^{نگهداري و تعميرات چابک (Agile Maintenance)}

^{نگهداري و تعميرات مجازي (Virtual Maintenance)}

^{1): تاريخچه نگهداري و تعميرات}

 

^{از سال 1930 تا کنون ميتوان سير تحولات و تغييرات در نگهداري و تعميرات را به  سه دوره اساسي}

^{تقسيم نمود :}

  

^{1-1): سير تحولات در دوره اول  :}

^{تحقيقات نشان ميدهد که تحول اوليه در نت در سالهاي قبل از جنگ جهاني دوم رخ داده است 0 در آن}

^{ايام صنايع بشکل امروزي مکانيزه نبوده و لذا خرابيها  و توقف ناگهاني ماشين آلات مشکل جدي را}

^{براي دست اندرکاران  امر توليد ايجاد نمي نمود 0 به عبارت بهتر ، جلوگيري از بروز عيب در ذهن اکثر}

^{مديران و مهندسين مفهوم نداشته و يا حداقل ضرورتي از اين نظر احساس نميگرديد 0علاوه بر اين اکثر}

^{ماشين آلات و تجهيزات توليدي از طرح نسبتا ساده اي برخوردار بوده و اين ويژگي ، کار با آنها را ساده و}

^{تعميرشان را آسان کرده است 0 نتيجه اينکه در آن زمان نيازي به استفاده از نت سيستماتيک}

^{احساس نميگرديده و اکثر شرکتها و واحدهاي توليدي و صنعتي فقط زماني که دستگاه و يا تجهيزاتي از}

^{کار مي افتاد ، بازبيني و يا تعمير آنرا آغاز مي کردند ، در واقع سيستم نگهداري و تعميرات به هنگام}

^{از کارافتادگي و يا BM ( Breakdown Maintenance  ) معمول بود 0}

  ^{نت : مخفف نگهداري و تعميرات}

^{2-1): سير تحولات در دوره دوم :}

^{همه چيز در خلال جنگ جهاني دوم بطور انفجار آميز دستخوش تحول قرار گرفت 0 فشار هاي ناشي از}

^{زمان جنگ تقاضا براي انواع محصولات را افزايش داده و اين درحالي بود که تامين نيروي انساني صنايع}

^{بشدت کاهش پيدا نمود 0 اين موضوع باعث گرديد تا مکانيزاسيون افزايش پيدا نمايد 0  تقريبا} 

^{سال 1950سال رونق طراحي و ساخت ماشين آلات مکانيزه بوده و اين ايام را ميتوان سرآغاز وابستگي}

^{صنايع به تجهيزات مکانيزه و اتوماسيون دانست در طول دهه 1950  نت پيشگيرانه  به تدريج تکامل يافته}

^{تا پاسخگوي نيازهاي جديد صنعت باشد 0در اين راستا سيستم نگهداري و تعميرات بهره ور}

^{( Productive Maintenance  ) در سال 1954 به صنايع آمريکا معرفي گرديد0 در اين سيستم}

^{ضمن تاکيد برروي اصلاح خرابيهاي اتفاقي و از کارافتادن غير منتظره تجهيزات با بهره گيري مناسب از}

^{علوم و امار و احتمالات و پژوهش عملياتي ، شبيه سازي ، اقتصاد مهندسي ، تئوري صف و نگرش هاي}

^{تحليلي ، تکنيکها و مدلهايي براي حالات مختلف انواع دستگاهها و تجهيزات ابداع شد که متخصصين اين}

^{رشته مي توانستند کليه فعاليتها و عمليات نگهداري و تعميرات را به نظم درآورده ، خرابيها را پيش بيني}

^{نموده تا جهت نگهداري و تعمير آنها برنامه ريزي نمايند 0 دهه 1960 را ميتوان دهه گسترش استفاده از} 

^{نت بهره ور در صنايع ناميد 0 معرفي سيستم نگهداري و تعميرات بهره ور فراگير}

^{يا TPM ( Total Productive Maintenance ) در دهه 1970 از سوي صنايع ژاپني را ميتوان بعنوان}

^{آخرين دستاورد در دوره دوم  تحولات نگهداري و تعميرات ناميد}

^{3-1): سير تحولات در دوره سوم    :} 

 

^{ميزان افزايش سرمايه گذاري برروي ماشين آلات صنعتي و اتوماسيون از يکسو و افزايش ارزش مالي و}

^{اقتصادي انها از سوي ديگر منجر به آن شد که مديران و صاحبان صنايع به فکر راه کارهايي منطقي که}

^{قادر به بيشينه سازي طول عمر مفيد تجهيزات توليدي خويش و طولاني کردن چرخه عمر اقتصادي}

^{آنها شود 0 افزايش ميزان اثربخشي ماشين آلات ، بهبود کيفيت محصولات در کنار کاهش هزينه هاي}

^{نت و عدم خسارت به محيط زيست از جمله مواردي بود که باعث ايجاد تحولي جديد در زمينه نگهداري}

^{و تعميرات گرديد .}

 ^{1-3-1): دست آوردهاي جديد نت در اين دوره عبارتند از :}

^{1.  معرفي سيستم نگهداري و تعميرات برپايه شرايط کارکرد ماشين آلات و ترويج استفاده از}

 ^{روشهاي  CM همچون آناليز لرزش ، حرارت سنجي و .. 0}

^{2.   معرفي و بکارگيري انواع روشهاي تجزيه و تحليل خرابيهاي ماشين آلات}

^{3.  طراحي تجهيزات با تاکيد بيشتر برقابليت اطمينان و قابليت تعمير}

^{4.  تحول اساسي در تفکر سازماني به سمت مشارکت و گروههاي کاري}

^{5.  معرفي سيستم نگهداري و تعميرات موثر}  

^{6.  معرفي روش نت مبتني بر قابليت اطمينان  بعنوان روشي جامع  جهت تصميم گيري در استفاده}

^{صحيح از انواع سيستمهاي نگهداري و تعميرات موجود 0 RCM فرايندي است که اولا معين مي کند چه}

^{کاري مي بايست براي تداوم عمر هرگونه سرمايه فيزيکي انجام شود ، ثانيا انتظارتي را که کاربران از}

^{تجهيزات دارند ضمانت و عملي مي نمايد 0}

^{RCM چيست؟}

 ^{RCM مخفف عبارت Reliability Centered Maintenance به معني نت مبتني بر}

^{قابليت اطمينان يا نت قابليت اطميناني مي باشد.}

^{نگهداري و تعميرات مبتني بر قابليت اطمينان يا}

^{(Maintenance Reliabilty Centered) RCM}

 ^{يکي از متدهاي جديد نگهداري و تعميرات است که در دهه اخير به سرعت رشد کرده است اين تکنيک}

^{نت بر بهينه سازي اصلي ترين و مهم ترين فرآيندهاي دخيل در نت از روشهاي کاري و دستورالعملها}

^{گرفته تا سيستمهاي ديگر نت نظير انبار و خريد معطوف مي شود. به عبارتي ديگر تمرکز بر ارزيابي و}

^{تحليل ريسک براي تعيين فعاليت لازم در نت (جنبه هاي زيست محيطي، جنبه هاي عملياتي و}

^{غيرعملياتي ) وظيفه RCM است}

^{RCM ارزشي بسيار فراتر از مديريت نگهداري و تعميرات براي سازمان ها دارد. بدون وجود RCM}

^{قابليت اطمينان نت و بهره برداري كاهش پيدا مي كند .}

 ^{سيستم نگهداري و تعميرات به هنگام از کارافتادگي (Breakdown Maintenance)}

^{سيستم نگهداري و تعميرات پيشگيرانه (Preventive Maintenance)}

^{سيستم نگهداري و تعميرات بهره‌ور(Productive Maintenance)} 

^{سيستم نگهداري و تعميرات بهره‌ور فراگير     (Total Productive Maintenance)}

^{سيستم نگهداري و تعميرات بر پايه شرايط کارکرد ماشين‌آلات (Reliability Centered)}

^{1-2): توليد کنندگان چگونه بايد به RCM توجه نمايند ؟}

 ^{RCM روشي با نياز فراوان ، به منابع ميباشد . براي اجراي تنها يک آناليز RCM نياز به ساعتها کار}

^{جهت تصميم گيري دارد. بنابراين RCM نبايد براي هر ماشيني مورد استفاده قرار گيرد. بعنوان مثال ،}

^{ممکن است تنها 10% از ماشينها نياز به RCM داشته باشند. اگر شما از    RCM براي آن 10 % از}

^{ماشينهاي بحراني بکار گيريد، قادر به بهبود ظرفيت کلي ، افزايش خروجي و بازگشت سرمايه به ميزاني}

^{بيش از آنچه که خرج نموده ايد خواهيد بود.}

^{2-2): چگونه ميشود تعيين نمود که از RCM در چه جايي بايد استفاده نمود؟}

^{تمرکز بايد برروي سيستمهايي باشد که بيشترين بازگشت سرمايه را به دنبال خواهند داشت . نقطه}

^{آغازين اينست که شما بتوانيد بهبود را در يکي از سه ناحيه نشان دهيد : ايمني ، تاثير مالي يا افزايش}

^{روحيه در محيط کاري .}

^{براي انجام اينکار ، ميتوانيد با رتبه بندي ماشين آلات از نظر وضعيت بحراني آنها ، شروع نمائيد . شما}

^{ميتوانيد با اجراي RCM براي درصدي کمي از ماشين آلات ، به نتايج بسيار چشمگيري برسيد}

^{اكنون با فرض استقرار و راه اندازي سيستم نت پيشگيرانه تجهيزات به بررسي هزينه هاي ذكر شده مي پردازيم}

^{هزينه توقف توليد و فرصت از دست رفته كاهش مي يابد}

^{به دليل آنكه تجهيزات متناوباً سرويس و نگهداري مي شوند درصد ساعات آماده بكاري تجهيزات بالا مي رود.}

^{سيستم بازرسي مستمر باعث كشف خرابي در مراحل اوليه و در پي آن تعمير پيش بيني شده اصلاحي و با برنامه}

^{ريزي قبلي مي گردد، در نتيجه خط توليد براي مدت زمان كمتري جهت رفع و اصلاح خرابي ( كه در اين مرحله}

^{خرابي عمده نيست)متوقف ميگردد.در اين نوع تعمير نيروي انساني تعميركار، مواد و قطعات مورد نياز و شرائط}

^{مورد نيـاز انجام كار پيش از درخواست توقف فراهم مي شود و زمان توقف كمتراست.}

^{هزينه تعميرات كاهش مي يابد}

^{سرويس و بازرسي هاي متناوب و نظامند در سيستم نت، كاركرد نرمال و پيوسته تجهيزاترا باعث مي گردد.كشف}

^{عيب در مراحل اولبه و در نتيجه ، تعميرات اصلاحي و برنامه ريزي شده به جاي تعميرات اضطراري و پيش بيني}

^{نشده كاهش قابل ملاحظه هزينه تعميرات را در پي خواهد داشت}

 ^{هزينه راه اندازي مجدد خط توليد كاهش مي يابد}

^{به دليل افزايش آماده بكاري تجهيزات، توقفات اضطراري كم و فعاليتهاي تعمير بصورت پيش بيني شده}

^{و با برنامه ريزي انجام مي شوند پيامد آن كاهش دفعات توقف در نتيجه كاهش دفعات راه اندازي مجدد}

^{و بهره برداري پيوسته خواهد بود.(از آنجا كه در ماهيت تعميرات اصلاحي فرصت زماني لازم وجود دارد}

^{معمولاً مجموعه اي از آنها را بگونه اي برنامه ريزي مي كنند تا در توقف مطلوب بهره برداري و يا در}

^{توقفي پيش بيني شده، صورت پذيرند}

^{دفعات تكرار خرابي كاهش مي يابد}

^{سيستم نت تنها در اجراي برنامه اي امور نگهداري و تعميرات تجهيزات خلاصه نمي شود بلكه با حصول اطلاعات}

^{بازخوردي و پردازش و تجزيه و تحليل آن اطلاعات نتايج، تحليلها و گزارش هاي خروجي را فراهم مي سازديکي از}

^{نتايج مطلوب سيستم نت, ريشه يابي علت خرابي است. براي مثال اگر تجزيه و تحليل داده هاي بازخوردي اين}

^{نتيجه را بيان دارد كه ريشه 30% از خرابي هاي پيش آمده با نحوه بهره برداري مرتبط است در اينجا مي توان لزوم}

^{آموزش پرسنل بهره برداري و يا تاثير سياستهاي تشويق و تنبيه نسبت به نحوه بهره برداري مشحص مي گردد.}

^{پس از پيشنهاد راهكار مناسب و اقدام جهت رفع ريشه خرابي ، دوباره اين درصد از سيتم استخراج و با وضعيت}

^{پيش از آن مقايسه مي گردد‏، درصد خرابي ها ناشي از كيفيت قطعات‏، مشكلات طراحي ، نگهداري و سرويس نا}

^{مناسب،كيفيت تعميرات و …. نيز از نتايج بازخوردي سيستم مي باشند.با ريشه يابي علل خرابي و يافتن راهكار}

^{جهت آن از تكرار خرابي و تحميل هزينه هاي ناشي از آن جلوگيري به عمل مي آيد.}

^{3): تخمين هزينه هاي نگهداري و تعميرات :}

 

^{تخمين هزينه هاي نگهداري و تعميرات پيشگيرانه از آنجايي که برنامه ريزي شده اند قابل انجام است}

^{اما تخمين هزينه هاي تعميرات اتفاقي به راحتي امکان پذير نمي باشد. زيرا نمي توان تخمين زد که مدت}

^{زمان تعمير چه مدت به طول خواهد کشيد و يا چه قطعات و لوازمي مورد استفاده قرار خواهد}

^{گرفت.براي تخمين هزينه هاي تعميراتي بايد حداقل اطلاعات زير در دسترس باشد.}

^{•        تعداد دفعات خرابي دستگاه (فرکانس خرابي)}

^{•         وضعيت خرابي و ازکارافتادگي در هر دوره.}

^{•         مدت زمان خرابي و ازکار افتادگي در هر بار.}

^{•         ساير هزينه هاي و هزينه هاي جانبي ناشي از خرابي و ازکارافتادگي دستگاه}

^{•        4): ابزارهاي مهندسي نت}

^•         

^{در زير ليستي از ابزارهاي مهندسي نت را مشاهده مي کنيد که براي استقرار صحيح نت مبتني بر قابليت}

^{•        اطمينان نياز مي باشد، در کشور ما به مبحث نت مبتني بر قابليت اطمينان آنطور که بايد پرداخته نشده}

^{•        است و در حد آموزشهاي کلاسيک و کمي نمونه هاي پايلوت بيشتر پيش نرفته است و يکي از دللايل}

^{•        عدم پيشرفت اين تکنيک موثر نگهداري و تعميرات نبود آگاهي کافي از تاثير بسزاي اين تکنيک در}

^{•        کارخانجات مي باشد ضمن اينکه کارخانجاتي که آشنايي نسبي نيز داشته اند بدليل کمي مهارت در}

^{•        ابزارهاي مهندسي نت در پياده سازي نت مبتني بر قابليت اطمينان با چالش مواجه شده اند.ابزارهاي}

^{•        مهندسي نت معرفي شده زير مي تواند تيم هاي چند تخصصي نت در سازمان را براي پياده سازي يک}

^{•        سيستم نت پايدار ياري برساند:}

^{•        آناليز علل ريشه اي RCA}

^{•         آناليز حالات بالقوه خرابي و آثار آن براي ماشين آلات MFMEA}

^{•        نمودارهاي علت و معلول Root and Cause Effect}

^{•        روشهاي حل مسئله Problem Solving}

^{•        شاخص هاي نگهداري و تعميرات}

^{•        اثر بخشي کلي تجهيزات OEE – Overall Equipment Effectiveness}

^{•        آمار در نت}

  

^{5): مقايسه نت بهره ور فراگير و نت مبتني بر قابليت اطمينان}

 

 ^{متخصصان مختلفي نظراتشان را مطرح كرده‌اند. خلاصه اين مطالب به صورت زيراست}

 

 

 

^{هدف كلي نت:}

 

^{TCM: پيشگيري از نياز به نت (Maintenance Prevention)}

 ^{:RCMنت پيش‌اقدام (Proactive Maintenance)TPM معتقد است در راه توسعه برنامه نگهداري، حفظ}

^{شرايط اساسي تجهيزات اولين قدم است. در حاليكه RCM معتقد است اولين قدم تغيير نحوه تفكر افراد و تسري}

^{دادن آن به تجهيزات است.}

 

 ^{منافع RCM عبارتند از}

^{الف – کاهش هزينه هايي از قبيل هزينه دستمزد و لوازم يدکي و هزينه توقف ماشين آلات که در فعاليتهاي}

^{تعميراتي اتفاق مي افتند.}

^{ب- کاهش هزينه هاي ناشي از لطماتي که به دستگاه وارد مي گردد، اين لطمات ناشي از ازکارافتادگي قطعات است.}

^{ج – افزايش عمر دستگاه و ارزش اسقاط دستگاه.}

^{د- افزايش کيفيت محصولات}